ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑΣ
(Παναγία Μυρτιδιώτισσα, προστάτης και πολιούχος των Κυθήρων)
Κοντάκιον νεώτερον. Μυρτιδιώτισσα Ἁγνή εὐλογημένη, | Μεγαλυνάριον Σωτῆρα ἡ τέξασα καί Θεόν, |
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ
Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε
Λαοί νῦν κροτήσωμεν,
δεῦτε τάς χεῖρας πιστῶς
καί ἄσωμεν ἄσμασι τῇ Θεομήτορι
ἐν πόθῳ κραυγάζοντες˙
Χαῖρε ἡ προστασία
πάντων τῶν δεομένων
Χαῖρε ἡ σωτηρία
τῶν τιμώντων σε πόθῳ,
Χαῖρε ἡ τῷ παραλύτῳ τήν ἴασιν βραβεύσασα.
Η ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ
Εὐλογήσαντος τοῦ ίερέως άρχόμεθα άναγινώσκοντες τον ΡΜΒ’ (142) Ψαλμόν.
Κύριε εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου, ἐνώτισαι τὴν δέησίν μου ἐν τῇ ἀληθείᾳ Σου, εἰσάκουσον μου ἐν τῇ δικαιοσύνῃ Σου καὶ μὴ εἰσέλθης εἰς κρίσιν μετά τοῦ δούλου Σου, ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν Σου, πᾶς ζῶν. Ὅτι κατεδίωξεν ὁ ἐχθρός τὴν ψυχήν μου, ἐταπείνωσεν εἰς γῆν τὴν ζωήν μου. Ἐκάθισέ με ἐν σκοτεινοῖς, ὡς νεκρούς αἰῶνος καὶ ἠκηδίασεν ἐπ’ ἐμέ τό πνεῦμα μου, ἐν ἐμοί ἐταράχθη ἡ καρδία μου. Ἐμνήσθην ἡμερῶν ἀρχαίων, ἐμελέτησα ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις Σου, ἐν ποιήμασι τῶν χειρῶν Σου ἐμελέτων. Διεπέτασα πρός Σέ τάς χείρας μου, ἡ ψυχή μου ὡς γῆ ἄνυδρός Σοι. Ταχύ εἰσάκουσόν μου, Κύριε, ἐξέλιπε τό πνεῦμα μου. Μὴ ἀποστρέψης τό πρόσωπόν Σου ἀπ’ ἐμοῦ καὶ ὁμοιωθήσομαι τοῖς καταβαίνουσιν εἰς λάκκον. Ἀκουστὸν ποίησόν μου τό πρωΐ τό ἔλεός Σου, ὅτι ἐπὶ Σοί ἤλπισα. Γνώρισόν μοι, Κύριε, ὁδόν ἐν ἧ πορεύσομαι, ὅτι πρός Σέ ἦρα τὴν ψυχήν μου. Ἐξελοῦ με ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου, Κύριε, πρός Σέ κατέφυγον, δίδαξόν με τοῦ ποιεῖν τό θέλημά Σου, ὅτι Σύ εἶ ὁ Θεός μου. Τό Πνεῦμα Σου τό ἀγαθὸν ὁδηγήσει με ἐν γῇ εὐθείᾳ, ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός Σου, Κύριε, ζήσεις με. Ἐν τῇ δικαιοσύνῃ Σου ἐξάξεις ἐκ θλίψεως τὴν ψυχήν μου καὶ ἐν τῷ ἐλέει Σου ἐξολοθρεύσεις τούς ἐχθρούς μου. Καί ἀπολεῖς πάντας τούς θλίβοντας τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἐγώ δοῦλος Σου εἰμί.
Καί εὐθύς ψάλλεται τετράκις ἐξ’ ὑπαμοιβῆς, μετά τῶν οἰκείων στίχων:
Θεός Κύριος καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου.
Στίχος ἅ΄. Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίω, καί ἐπικαλεῖσθε τό ὄνομα τό ἅγιον αὐτοῦ.
Θεός Κύριος καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου.
Στίχ. β’. Πάντα τὰ ἔθνη ἐκύκλωσάν με καὶ τό ὀνόματι Κυρίου ἠμυνάμην αὐτούς.
Θεός Κύριος καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου.
Στίχ. γ’. Παρά Κυρίου ἐγένετο αὕτη καὶ ἔστι θαυμαστή ἐν ὀφθαλμοῖς ἡμῶν.
Θεός Κύριος καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου.
Εἶτα τὰ παρόντα Τροπάρια.
Ἦχος δ’. Ο ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῶ.
Τῶν Κυθηρίων δεῦτε ἅπαν τό πλῆθος, τῆς Θεοτόκου τῷ πανσέπτῳ τεμένει πανευλαβώς προσέλθωμεν κραυγάζοντες˙ φύλαττε τήν νῆσον σου, τήν παροῦσαν Παρθένε, τῶν ἐν βίῳ θλίψεων, καί παντοίας ανάγκης˙ ὅτι τῆ σή Εἰκόνι ἐν χαρά, Μυρτιδιώτισσα, σπεύδει ἑκάστοτε.
Δόξα. Τό αὑτό. Καί νύν. Ὅμοιον.
Ἐν τῆ εὑρέσει τῆς σεπτῆς σου Εἰκόνος, ἀνεστομώθη δαψιλῶς ἐν Κυθήροις, τῶν σῶν χαρίτων κρήνη, ανεξάντλητος˙ βρύει γάρ ἰάματα, τοῖς προστρέχουσι χύδην, παύει δε νοσήματα, καί κινδύνων λυτροῦται, τούς ἐξαιτοῦντας ὅλης τῆς ψυχῆς, Μυρτιδιώτισσα Κόρη, τήν χάριν σου.
Ὁ Ν΄ (50) Ψαλμός.
Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, κατά τό μέγα ἔλεός Σου καί κατά τό πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν Σου, ἐξάλειψον τό ἀνόμημά μου. Ἐπὶ πλεῖον πλῦνόν με ἀπὸ τῆς ἀνομίας μου καί ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας μου καθάρισόν με. Ὅτι τήν ἀνομίαν μου ἐγώ γινώσκω καί ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μου ἐστι διά παντός. Σοί μόνῳ ἥμαρτον καί τό πονηρόν ἐνώπιόν Σου ἐποίησα, ὅπως ἄν δικαιωθῇς ἐν τοῖς λόγοις Σου καί νικήσῃς ἐν τῷ κρίνεσθαί Σε. Ἰδοὺ γάρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην καί ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου. Ἰδοὺ γάρ ἀλήθειαν ἠγάπησας, τὰ ἄδηλα καί τὰ κρύφια τῆς σοφίας Σου ἐδήλωσάς μοι. Ῥαντιεῖς με ὑσσώπῳ καί καθαρισθήσομαι, πλυνεῖς με καί ὑπέρ χιόνα λευκανθήσομαι. Ἀκουτιεῖς μοι ἀγαλλίασιν καί εὐφροσύνην, ἀγαλλιάσονται ὀστέα τεταπεινωμένα. Ἀπόστρεψον τό πρόσωπόν Σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου καί πάσας τάς ἀνομίας μου ἐξάλειψον. Καρδίαν καθαράν κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός καί πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου. Μὴ ἀποῤῥίψῃς με ἀπὸ τοῦ προσώπου Σου καί τό Πνεῦμα Σου τό Ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ’ ἐμοῦ. Ἀπόδος μοι τήν ἀγαλλίασιν τοῦ σωτηρίου Σου καί πνεύματι ἡγεμονικῷ στήριξόν με. Διδάξω ἀνόμους τάς ὁδούς Σου καί ἀσεβεῖς ἐπὶ σέ ἐπιστρέψουσιν. Ῥῦσαι με ἐξ αἱμάτων ὁ Θεός, ὁ Θεός τῆς σωτηρίας μου, ἀγαλλιάσεται ἡ γλῶσσα μου τήν δικαιοσύνην Σου. Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις καί τό στόμα μου ἀναγγελεῖ τήν αἴνεσίν Σου. Ὅτι, εἰ ἠθέλησας θυσίαν, ἔδωκα ἄν, ὁλοκαυτώματα οὐκ εὐδοκήσεις. Θυσίᾳ τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην ὁ Θεός οὐκ ἐξουδενώσει. Ἀγάθυνον, Κύριε, ἐν τῇ εὐδοκίᾳ Σου τήν Σιών καί οἰκοδομηθήτω τὰ τείχη Ἱερουσαλήμ. Τότε εὐδοκήσεις θυσίαν δικαιοσύνης, ἀναφορὰν καί ὁλοκαυτώματα. Τότε ἀνοίσουσιν ἐπὶ τό θυσιαστήριόν Σου μόσχους.
Καὶ ὸ Κανών οὐ ἡ ἀκροστιχίς.
«Σε Μυρτιδιώτισσα ἐπιβοῶμαι. Γερασίμου.
ᾨδή ἀ’. Ἦχος πλ. δ’. Ὑγράν διοδεύσας.
Σωτήριον σκέπην καί ἀρωγόν, ἡ νῆσος Κυθήρων, ευραμένη σε θαυμαστῶς, τῆ σή προστασίᾳ καταφεύγει, Μυρτιδιώτισσα Κόρη.
Ἐφάνης ποιμένι τῷ εὐσεβεῖ, καί τήν σήν Εἰκόνα, ἀπεκάλυψας τήν σεπτήν ἀλλά καί νῦν φάνηθι αΰλως, καί πᾶσι δίδου, Παρθένε, τήν χάριν σου.
Μυρίων ἠξίωσας ἀγαθῶν, τήν νῆσον Κυθήρων, δοῦσα ταύτῃ ὡς θησαυρόν, τήν σήν χαριτόβρυτον Εἰκόνα, χάριν καί ἔλεος πᾶσι βλυστάνουσα.
Ὑψίστου Μητέρα σε συμπαθῆ, εἰδώς σοι προστρέχει, τήν ῥῶσιν, οὕτως ἡμᾶς παράλυτος ευλαβώς˙ ἀλλ’ ὡς τούτῳ δέδωκας πάσης νόσου ἀπάλλαξον.
ᾨδὴ γ’. Οὐρανίας ἁψῖδος.
Ῥῶσιν νέμουσα Κόρη, τοῖς ἐν δεινοῖς πάθεσι, τόν ἡμιπληγία παθόντα, ξένως ἰατρεύσας˙ ὅθεν θεράπευσον, καμοῦ, τό ἄλγος Παρθένε, καί ὑγείαν δίδου μοι, ψυχῆς καί σώματος.
Τήν ὁρμήν ὡς πάλαι, τῶν πειρατῶν ἤλασας, τῶν ἐπιδραμόντων Παρθένε, κατά τῆς νήσου σου, οὕτως ἀπέλασον, τήν καθ’ ἡμῶν τῶν δαιμόνων, χαλεπήν ἐπήρειαν, Μυρτιδιώτισσα.
Ἱλασμόν καί εἰρήνην, καί τῶν δεινῶν λύτρωσιν, τοῖς ἐγγύς καί πόρρω παρέχεις, Μυρτιδιώτισσα˙ ὅτι τό ὄνομα, τό σόν πηγῇ εὐφροσύνης, πέλει τοῖς προστρέχουσι, τῆ ἀντιλήψει σου.
Δωρεῶν σου ἁγίων, ὡς ἀληθῶς ἔδειξας, τόν ἐν Μυρτιδίοις ναόν σου, κρουνόν ἀκένωτον, Μυρτιδιώτισσα˙ πᾶς γάρ προστρέχων ἐν τούτῳ, πάσης ἀπαλλάττεται, λύπης καί μάστιγος.
Διάσωσον, Μυρτιδιώτισσα Κόρη Θεογεννήτορ, πάσης βλάβης καί πειρασμῶν τε καί θλίψεων τούς προσιόντας τῆ θεία σου προστασία.
Ἐπίβλεψον, Μυρτιδιώτισσα Κόρη, ἐν εὐμενεία, τούς ἐν πίστει τῷ σῶ ναῶ καταφεύγοντας, καί πᾶσι δίδου ὑγείαν καί σωτηρίαν.
Αἴτησις καί τό Κάθισμα.
Ἦχος β’. Τά ἄνω ζητῶν.
Τήν κλῆσιν τήν σήν, πιστῶς ἐπικαλούμενοι ἐκ βάθους ψυχῆς, πάσης χαράς πληρούμεθα, καί λύτρωσιν εὑρίσκομεν, τῶν ἐν βίῳ δεινῶν περιστάσεων. Ἀλλ’ ὦ Μυρτιδιώτισσα, ἡμῶν τάς αἰτήσεις πλήρου πάντοτε.
ᾨδή δ’. Εἰσακήκοα Κύριε.
Ἱλαρῶς ὡς τεθέασαι, πλήρης συμπαθείας τοῖς κινδυνεύουσι, τῆς αὑτῆς μετάδος χάριτος, τοῖς σε ἀνυμνοῦσι, Μυρτιδιώτισσα.
Ὡς πλοῖον διέσωσας, ἐκ τοῦ θαλαττίου πνιγμοῦ, Πανάχραντε, οὕτω πρόφθασον καί λύτρωσαι, τῆς νῦν ἐπελθούσης ἡμῖν θλίψεως.
Τῶν Κυθήρων ἡ νῆσος σε, ἄγρυπνον προστάτην, Παρθένε, κέκτηται˙ ὅθεν χαίρει τῆ Εἰκόνι σου, καί τά σά κηρύττει ξένα θαύματα.
Ἰδού πάντες προστρέχομεν, τῆ σή παναγία Εἰκόνι, Ἄχραντε, ἶνα λάβωμεν βοήθειαν, ἐκ τῆς σής ταχείας ἀντιλήψεως.
ᾨδὴ ἕ’. Φώτισον ἡμᾶς.
Σκέπασον ἡμᾶς ἐν τῆ σκέπη τῆς σής χάριτος, ὡς ἐσκέπασας τήν νῆσον σοῦ πότε, ἐκ πανώλους λοιμικοῦ, Μυρτιδιώτισσα.
Σβέσον τά πικρά, καθ’ ἡμῶν ἐχθροῦ τοξεύματα, ὡς κατέσβεσας πότε τῶν κεραυνῶν, τόν ὀλέθριον σκηπτόν, Μυρτιδιώτισσα.
Ἄνοιξον καί νῦν, τήν πηγήν τῆς σής χρηστότητος, καί ἐπόμβρησον ὡς πάλαι τοῖς πιστοῖς, τῶν χαρίτων σου τά ῥεῖθρα τά γλυκύρροα.
Ἔχει ἡ νησίς, τῶν Κυθήρων τήν Εἰκόνα σου, ὡς ἐχέγγυον τῆς σής επισκοπής˙ διά τοῦτο ἐν σοι χαίρουσι Κυθήριοι.
ᾨδὴ στ’. Τήν δέησιν.
Παράδεισος νοητός ἀνεδείχθη, ὁ λαμπρός ἐν Μυρτιδίοις ναός σου, καθάπερ ξύλον ζωῆς ἔχων μέσον, τήν θαυμαστήν σου Εἰκόνα, Πανάχραντε, ἐξ ἦς ὑγείαν καί ζωήν, οἱ νοσοῦντες τρυγῶντες ὑμνοῦσι σε.
Ἰλύος φθοροποιῶν νοσημάτων, καί ποικίλων χαλεπῶν συμπτωμάτων, ῥῦσαι ἡμᾶς τῆ θερμή σου πρεσβεία, Μυρτιδιώτισσα Κόρη Πανύμνητε, ἡ ἀπαλλάξασα πολλούς, ἐκ κινδύνων καί πόνων καί θλίψεων.
Βοᾶται ἡ σή βοήθεια ὄντως, Κυθηρίοις ἐμφανῶς παρά πάντων˙ ἀλλά καί πᾶσι βοήθει ταχέως, τοῖς ἀλλαχοῦ προσφωνοῦσι τήν κλήσίν σου, καί δίδου τούτοις συμπαθῶς, τά σωτήρια Κόρη αἰτήματα.
Οἱ νόσων κατατρυχόμενοι πόνοις, καί στενούμενοι ἀνάγκαις καί λύπαις, ἐν κατανύξει προσπέσωμεν πάντες, τῆ τῆς Παρθένου Εἰκόνι κραυγάζοντες˙ Μυρτιδιώτισσα Ἀγνῇ, δός ἡμῖν τήν θερμήν σου βοήθειαν.
Διάσωσον, Μυρτιδιώτισσα Κόρη, Θεογεννητορ, πάσης βλάβης καί πειρασμῶν τε καί θλίψεων, τούς προσιόντας τῆ θεία σου προστασία.
Ἄχραντε, ἡ διά λόγου τόν Λόγον ανερμηνεύτως, ἐπ’ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν τεκοῦσα, δυσώπησον, ὡς ἔχουσα μητρικήν παρρησίαν.
Αἴτησις καί Κοντάκιον.
Ἦχος β’. Τοῖς τῶν αἱμάτων σου.
Τῶν Κυθηρίων προστάτις καί ἔφορος, παντός τοῦ κόσμου δε μέγα προσφύγιον, ὑπάρχεις, Ἀγνῇ Ἀειπάρθενε, Μυρτιδιώτισσα, πᾶσι παρέχουσα, τήν σήν ὀξυτάτην ἀντίληψιν.
Προκείμενον.
Μνησθήσομαι τοῦ ὀνόματος σου ἐν πάσῃ γενεά καί γενεά.
Στίχ. τό πρόσωπον σου λιτανεύουσιν οἱ πλούσιοι τοῦ λαοῦ.
Εὐαγγέλιον ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν (Κεφ. α΄ 39-49, 56).
Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, ἀναστᾶσα Μαριάμ ἐπορεύθη εἰς τήν ὀρεινήν μετά σπουδῆς εἰς πόλιν Ἰούδα, καί εἰσῆλθεν εἰς τόν οἶκον Ζαχαρίου καί ἠσπάσατο τήν Ελισάβετ. Καί ἐγένετο ὡς ἤκουσεν ἡ Ελισάβετ τόν ἀσπασμόν τῆς Μαρίας, ἐσκίρτησε τό βρέφος ἐν τῆ κοιλία αυτής˙ καί ἐπλήσθη Πνεύματος Ἀγίου ἡ Ελισάβετ καί ἀνεφώνησε φωνή μεγάλη καί είπεν˙ Εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξί καί εὐλογημένος ὁ καρπός τῆς κοιλίας σου. Καί πόθεν μοι τοῦτο ἶνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρός με; Ἰδού γάρ ὡς ἐγένετο ἡ φωνή τοῦ ἀσπασμοῦ σου εἰς τά ὦτα μου, ἐσκίρτησε τό βρέφος ἐν ἀγαλλιάσει ἐν τῆ κοιλία μου. Καί μακαρία ἡ πιστεύσασα ὅτι ἔσται τελείωσις τοῖς λελαλημένοις αὑτῇ παρά Κυρίου. Καί εἶπε Μαριάμ ˙ Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τόν Κύριον καί ηγαλλίασε τό πνεῦμα μου ἐπί τῷ Θεῶ τῷ Σωτῆρι μου, ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπί τήν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὑτοῦ. Ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσι με πάσαι αἱ γενεαί ˙ ὅτι ἐποίησε μοι μεγαλεία ὁ δυνατός καί ἅγιον τό ὄνομα αὑτοῦ. Ἔμεινε δε Μαριάμ σύν αὑτῇ ὡσεί μήνας τρεῖς καί ὑπέστρεψεν εἰς τόν οἶκον αὑτῆς.
Δόξα.
Ταῖς τῆς Θεοτόκου, πρεσβείαις Ἐλεῆμον, ἐξάλειψον τά πλήθη, τῶν ἐμῶν ἐγκλημάτων.
Καί νύν.
Ταῖς τῆς Παναχράντου, πρεσβείαις Ἐλεῆμον, ἐξάλειψον τά πλήθη, τῶν ἐμῶν ἐγκλημάτων.
Προσόμοιον.
Ἦχος πλ. β’. Ὅλην ἀποθέμενοι.
Στίχ.Ελέησόν με ὁ Θεός…
Μέγα καταφύγιον, Μυρτιδιώτισσα Κόρη, παντός πιστοῦ πέφηνας, καί δόξα καί καύχημα καί διάσωσμα˙ συμπαθῶς πάντας γάρ, πάντοτε προφθάνεις, τούς φωνοῦντας τό σόν ὄνομα, καί δίδως, Ἄχραντε, τῆς μητρικῆς ἀγαθότητος, τήν χάριν καί τό ἔλεος, καί τῶν δωρεῶν τά γνωρίσματα, τοῖς ἐν ἀσθενείαις, καί λύπαις καί κινδύνοις χαλεποίς˙ ὅθεν τήν σήν μεγαλύνομεν πρόνοιαν σῳζόμενοι.
Σῶσον ὁ Θεός τῶν λαόν σου…
ᾨδὴ ζ’. Οἱ ἐκ τῆς Ἰουδαίας.
Ὡς ἐρρύσω πολλάκις, χαλεπῆς ἀνομβρίας, Ἀγνῇ, τά Κύθηρα, οὕτω τούς θείους ὄμβρους, τῶν οἰκτιρμῶν Κυρίου, ταῖς λιταῖς σου υέτισεν, τοῖς ἀνυμνοῦσιν ἀεί, τά ξένα θαύματά σου.
Μεγαλύνει σου, Κόρη, τά πολλά μεγαλεία ἡ νῆσος Κύθηρα˙ αὐτόπτις γάρ τυγχάνει, τῶν εὐεργεσιῶν σου ἆς παρέχεις ἑκάστοτε, τοῖς εὐσεβέσι πιστοῖς, ἀλλά καί ἀλοπίστοις.
Ἀπό πάσης ἀνάγκης, ἀνωτέρους συντήρει Μυρτιδιώτισσα, τούς πίστει προσιόντας, τῆ θεία σου πρεσβείᾳ, ὡς πολλάκις διέσωσας, τούς προσελθόντας πιστῶς, τῆ θεία σου Εἰκόνι.
Ἰθυνόμενοι, Κόρη, ἁλιεῖς ἐν θαλάσσῃ οἱ κινδυνεύσαντες, τῆ θεία χάριτι σου, ἐσώθησαν θανάτου˙ καί ἡμᾶς τανῦν ἴθυνον, ἐπί λιμένι Ἀγνῇ, τῶν θείων θελημάτων.
ᾨδὴ ἡ’. Τόν Βασιλέα.
Γλώσσης ἀπᾴσῃς, Μυρτιδιώτισσα, πέλει, τό σόν ὄνομα μελέτημα τό μέγα˙ πᾶσι γάρ παρέχεις, σωτηριώδεις δόσεις.
Ἔσωσας παῖδα, ἐξ ὕψους, Κόρη, πεσόντα, τόν φωνήσαντα τήν σήν ἀγίαν κλήσιν˙ οὕτω κάμε σῶσον, τῆς τοῦ ἐχθροῦ μανίας.
Ῥῶσιν ἐφεῦρον Μυρτιδιώτισσα Κόρη, καί παράφρονες ἐν τῷ σεπτῷ ναῶ σου˙ ὅθεν κάμε ρῶσον, τῆς ἔνδον ἀσθενείας.
Ἀσθενημάτων πολυειδῶν ὡς ἰάσω, τούς προστρέξαντας τῆ θεία ἀρωγή σου, οὕτως ἴασαι μου τήν ψυχικήν ὀδύνην.
ᾨδὴ θ’. Κυρίως Θεοτόκον.
Σεισμοῦ καί ἀνομβρίας, καί παντοίων νόσων, τῶν Κυθηρίων, τήν νῆσον διάσῳζε, Μυρτιδιώτισσα Κόρη ἀνακειμένην σοι.
Ιλέω ὄμματι σου, ἴδε τούς ἑστῶτας, πανευλαβῶς τῆ ἀγία Εἰκόνι σου, καί τάς φωνάς τούτων δέξαι Μυρτιδιώτισσα.
Μυρσίνης ἐν τοῖς κλάδοις, εὑρέθη ἡ Εἰκών σου, Μυρτιδιώτισσα ὅθεν ὠνόμασται, καί νοητόν μύρον φέρει τῶν χαρισμάτων σου.
Ὁλόφωτος ὁρᾶται, ὁ ἐν Μυρτιδίοις, Μυρτιδιώτισσα, ἅγιος οἰκός σου, ὡς πεπλησμένος τῆς δόξης τῶν μεγαλείων σου.
Ὑψίστου ὡς καθέδρα, Κεχαριτωμένη, ἀπό κοπρίας παθόντα˙ ἀνύψωσον, Μυρτιδιώτισσα, κάμε τόν δοῦλον σου.
Καί εὐθύς.
Άξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς, μακαρίζειν σε τήν Θεοτόκον, τήν ἀειμακάριστον καί παναμώμητον καί Μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Τήν τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ, καί ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ, τήν ἀδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκοῦσαν, τήν ὄντως Θεοτόκον σε μεγαλύνομεν.
Καὶ τὰ ἐπόμενα Μεγαλυνάρια,
Χαίροις, τῶν Κυθήρων ἡ ἀρωγός, καί καύχημα μέγα, καί γλυκεία καταφυγή˙ χαίροις ὀρθοδόξων ταχείᾳ προστασία, Εὐλογημένη Κόρη Μυρτιδιώτισσα.
Πάλαι ὡς ἀνεῦρε τῆ σή ὀμφή, ἐν κλάδοις μυρσίνης, τήν Εἰκόνα σου τήν σεπτήν, ὁ ποιμήν Παρθένε, ἐν εὐφροσύνη θεία, αὑτήν Μυρτιδιώτισσαν ἐπωνόμασε.
Νόσους θεραπεύεις τάς χαλεπάς, κεραυνούς διώκεις, ἀνομβρίαν λύεις δεινήν˙ ὡς ὄντως μεγίστῃ, ἡ δόξα καί ἡ χάρις, καί ἡ σεπτή σου κλῆσις, Μυρτιδιώτισσα.
Ὤφθη ἰατρεῖον πνευματικόν, ὁ ἐν Μυρτιδίοις, θεῖος οἰκός σου καί σεπτός˙ ψυχῶν γάρ ἰᾶται καί τῶν σωμάτων πάθη, τῆ σή ἐπισκιάσει, Μυρτιδιώτισσα.
Ἅπαντας προφθάνεις ὡς συμπαθής, τούς ἐν τοῖς κινδύνοις, καί τούς πέλας καί τούς μακράν, καί τούτοις παρέχεις βοήθειαν ταχεῖαν ὑμνοῦντας σου τήν χάριν, Μυρτιδιώτισσα.
Τούς ἐξαιτουμένους ἀπό ψυχῆς, τῆς σής, Θεοτόκε, ἀντιλήψεως τήν ἰσχύν, σῷζε πάσης βλάβης, καί πάσης δυσχερείας, ὡς Μήτηρ τοῦ ἐλέους, Μυρτιδιώτισσα.
Ὕμνοι Δοξολογικοί καί Παρακλητικοί
εἰς τήν Μυρτιδιώτισσαν, εἰς τύπον τῶν μεγαλυναρίων,*
ὤν ἡ ἀκροστιχίς: «Μητρόθεε διάσωσον»
Οἱ ὕμνοι ούτοι,συντεθέντες χάριτι Θεία καί εὐδοκία τῆς Παναχράντου διά τήν προστασίαν τοῦ λαοῦ ἐκ τῆς φοβεράς τοῦ σεισμοῦ ἀπειλῆς καί λοιπῶν κινδύνων, ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Κυθήρων Σεραφείμ (Ιούνιος 2006), Ψάλλονται μετά τά Μεγαλυνάρια τῆς Ἱεράς Παρακλήσεως καί κατά τάς ἱεράς λιτανεύσεις τῆς ἀγίας Εἰκόνος τῆς Μυρτιδιωτίσσης.Μητρόθεε Ἄνασσα Οὐρανοῦ, ὄντως Πλατυτέρα, καί Ἀγγέλων φωτοειδῶν, τῶν ἀκαταπαύστως, ὑμνούντων τήν σήν δόξαν, Δέσποινα καί Κυρία, Θεομακάριστε.
Ἠλίου τῆς δόξης τοῦ νοητοῦ, Τῆς Δικαιοσύνης, ἀπαστράψαντος τοῖς ἐν γῆ, τοῦ πάντων Δεσπότου, Κυρίου καί Σωτῆρος, Μήτηρ ὑπάρχεις ὄντως, ἡ Παμμακάριστος.
Τεκοῦσα αφράστως τόν σόν Υἱόν, τόν Παντευεργέτην, καί Σωτῆρα καί Λυτρωτήν, τόν κόσμον λυτροῦσαι, παθών καί καχεξίας, ὡς πάντων ὑπερτέρα, Μυρτιδιώτισσα.
Ῥᾶνον θείοις μύροις τόν σόν λαόν, ἡ ἐν μυρτιδίοις, ἀνατείλασα θαυμαστώς, ἀγία Εἰκόνι, θαυματουργῶ καί θεία, καί δίδου τήν σήν χάριν, Μυρτιδιώτισσα.
Οἱ ἔχοντες σκέπην σήν κραταιάν, σεμνύνονται πάντες, καί καυχῶνται κατά Θεόν, σε ἔχοντες τεῖχος, καί θείαν προστασίαν, σεισμῶν πυρός καί βλάβης, διαφυλάττουσαν.
Θεράπευσον Κόρη σούς ὑμνητάς, ψυχῶν τε τάς νόσους, καί σωμάτων τάς χαλεπάς, καί ἴασαι Μῆτερ, κακῶν καί ἀσθενείας, δεινῶν ἀρρωστημάτων, Μυρτιδιώτισσα.
Ἐκ πάσης ἀνάγκης καί πειρασμῶν, χαλεπῶν κινδύνων, ἐπηρείας τοῦ πονηροῦ, ῥῦσαι νεολαίαν δεινῶς κλονιζομένην, καί δοκιμαζομένην, Μυρτιδιώτισσα.
Ἔξελε τούς νέους Μῆτερ Θεοῦ, παθών καί κινδύνων, πολυτρόπων παντοδαπῶν, κράτυνον τήν πίστιν τά ἤθη καί τό σέβας, θεία κληρονομία, Μυρτιδιώτισσα.
Δεσμῶν ἁμαρτίας φθοροποιῶν, καί πάσης κακίας, καταχρήσεων συμφορῶν, καί λευκοῦ θανάτου, εκλύτρωσαι Παρθένε, φιλτάτην νεολαίαν, Μυρτιδιώτισσα.
Ιλέω σου ὄμματι στοργικῷ, καί σή εὐσπλαγχνία, διαφύλαττε μητρική, τάς νήσους Κυθήρων καί τῶν Αντικυθήρων, σεισμῶν πυρός μαχαίρας, Μυρτιδιώτισσα.
Ἀγάπην ὁμόνοιαν καί στοργήν, παράσχου συζύγοις, καί γονεῦσι Μῆτερ Θεοῦ, καί δίδου πλουσίως, χαράν καί εὐφροσύνην, πιστότητα εἰρήνην, Μυρτιδιώτισσα.
Σεισμοῦ διασῴζουσα φυσικοῦ, σεισμικάς δονήσεις, σύ ἀπότρεψον ἠθικάς, καί ἐκ ναυαγίων, οἰκογενείας σῷζε, φρίκης διαζυγίων, Μυρτιδιώτισσα.
Ω Μῆτερ τοῦ Λόγου καί Λυτρωτοῦ, σήν χάριν αἰτοῦμεν, ἐκ καρδίας τε καί ψυχῆς, μετάνοιαν δοῦναι, σοῖς δούλοις ἀναξίοις, οἰνοποσίας πάθους, σύ ἀπαλλάττουσα.
Σωτῆρα ἡ τέξασα καί Θεόν, παντοίων κινδύνων, διασῴζεις καί συμφορῶν, αἱρέσεως πλάνης, σχίσματος τῆς μανίας, ἐν τάχει ἀπαλλάττεις, Μυρτιδιώτισσα.
Ο πάντων ἁγίων τάς ἀρετάς, ἀεί ὑπερβαίνων, ὡς ὁ Κύριος καί Θεός, Μητέρα σου θείαν, σεμνήν Ὑπεραγίαν, πρόσδεξαι δυσωποῦσαν, Μυρτιδιώτισσαν.
Νεότητα σῴζουσα ὦ Ἀγνῇ, ἀνθρώπους ὡρίμους, οἴκους νέους θεοσεβεῖς, καί τίμιον γῆρας, διαφυλάττειν σπεύδεις, Κυρία τῶν Ἀγγέλων, Μυρτιδιώτισσα.
Πάσαι τῶν ἀγγέλων αἱ στρατιαί, Πρόδρομε Κυρίου, Ἀποστόλων ἡ δωδεκάς, οἱ Ἅγιοι Πάντες, μετά τῆς Θεοτόκου, ποιήσατε πρεσβείαν εἰς τό σωθῆναι ἡμᾶς.
Τὸ Τρισάγιον
Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (Τρίς).
Δόξα Πατρί, καί Υἱῶ, καί ἁγίῳ Πνεύματι,
καί νῦν, καί ἀεί, καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Παναγία Τριάς, ἐλέησον ἡμᾶς· Κύριε, ἱλάσθητι ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν. Δέσποτα, συγχώρησον τάς ἀνομίας ἡμῖν· Ἅγιε, ἐπίσκεψαι καί ἴασαι τάς ἀσθενείας ἡμῶν, ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός σου.
Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον
Δόξα Πατρί…
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τό ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καί ἐπί τῆς γῆς. Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον· καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καί μή εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλά ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ.
Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ δόξα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί
τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
καί τά Τροπάρια ταῦτα. Ἦχος πλ. β΄.
Ἐλέησον ἡμᾶς, Κύριε, ἐλέησον ἡμᾶς, πάσης γάρ ἀπολογίας ἀποροῦντες, ταύτην Σοι τήν ἱκεσίαν, ὡς Δεσπότῃ, οἱ ἁμαρτωλοί προσφέρομεν, ἐλέησον ἡμᾶς.
Δόξα.
Κύριε ἐλέησον ἡμᾶς, ἐπί Σοί γάρ πεποίθαμεν. Μή ὀργισθῆς ἡμῖν σφόδρα, μηδέ μνησθῆς τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν. Ἀλλ’ ἐπίβλεψον καί νῦν ὡς εὔσπλαχνος καί λύτρωσαι ἡμᾶς ἐκ τῶν ἐχθρῶν ἡμῶν. Σύ γάρ εἶ Θεός ἡμῶν καί ἡμεῖς λαός Σου, πάντες ἔργα χειρῶν Σου καί τό ὄνομά Σου ἐπικεκλήμεθα.
Καί νῦν.
Τῆς εὐσπλαχνίας τήν πύλην ἄνοιξον ἡμῖν, εὐλογημένη Θεοτόκε, ἐλπίζοντες εἰς Σέ μή ἀστοχήσομεν, ῥυσθείημεν διά Σοῦ τῶν περιστάσεων· Σύ γάρ ἡ σωτηρία τοῦ γένους τῶν Χριστιανῶν.
Ἐκτενὴς καὶ Ἀπόλυσις, μεθ’ ἣν ψάλλομεν τα ἑξῆς
Ἦχος β’. Ὅτε ἐκ τοῦ ξύλου.
Πάντας τούς προστρέχοντας θερμῶς, τῆ σή προστασία Παρθένε Μυρτιδιώτισσα, καί τήν χαριτόβρυτον Ἁγνήν Εἰκόνα σου, προσκυνοῦντας ἐκ πίστεως, ἐκ πάσης ἀνάγκης, καί νόσων, καί θλίψεων ἀτρώτους φύλαττε, ἄφεσιν πταισμάτων αἰτοῦσα, καί εἰρήνην νέμουσα πᾶσι, τοῖς τά μεγαλεῖα σου δοξάζουσιν.
Δέσποινα πρόσδεξαι τὰς δεήσεις τῶν δούλων Σου, καὶ λύτρωσαι ἡμᾶς, ἀπὸ πάσης ἀνάγκης καὶ θλίψεως.
Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς Σὲ ἀνατίθημι, Μῆτερ τοῦ Θεοῦ, φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην Σου.
Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν.
Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὅ Θεός ἡμῶν ἐλέησον ἡμᾶς.
Ἀμήν.
Δίστιχον·
Μυρτιδιώτισσα παράσχου μοι χάριν
Γερασίμῳ σπεύδοντι τῆ χάριτί σου.
.... βρέθηκε από έναν βοσκό σε μια κοιλάδα νοτιοδυτικά του νησιού γεμάτη από μυρτιές , που ονομάζεται Μυρτίδια, πιθανότατα τον 13ο αιώνα μΧ. ή κατά άλλους το 1160 ή κατά κάποιους άλλους ερευνητές τον 15ο αιώνα. Λόγω της τοποθεσίας, η Θεοτόκος έλαβε το προσωνύμιο ‘‘Μυρτιδιώτισσα” και η εικόνα ονομάστηκε εικόνα της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας. Στην εικόνα αρχικά διεκρίνοντο καθαρά τα χαρακτηριστικά μέχρι στέρνων της Θεομήτορος και του Χριστού με την πάροδο όμως του χρόνου απέκτησε σιγά-σιγά το σκούρο χρώμα.
Βάσει της παράδοσης, πολύ πιθανό είναι ότι η ιστόρηση της εικόνας αυτής έγινε από τον Ευαγγελιστή Άγιο Λουκά ( 1ος μΧ αιώνας) .
Λόγω των συχνών πειρατικών επιδρομών η εικόνα μεταφέρθηκε στο φρούριο της πρωτεύουσας των Κυθήρων από όπου και επανήλθε στα Μυρτίδια μεταξύ του 1824 και του 1855, το έτος δε 1915 μεταφέρθηκε στην Αθήνα μαζί με άλλες θαυματουργές εικόνες (Παναγία της Τήνου, Χρυσαφίτισσα, και άλλες) για τις δεήσεις που γίνονταν με σκοπό την αποκατάσταση της υγείας του Βασιλέως Κωνσταντίνου.
Η αγάπη των Κυθηρίων φύλαξε την εικόνα μέσα σε μια ολόχρυση επένδυση, αληθινό αριστούργημα φτιαγμένο από τον κρητικό καλλιτέχνη Νικόλαο Θεόφιλο Σπαθάκη κατά το έτος 1837 (Μαρτίου 12 όπως είναι χαραγμένο).
Στο κάτω μέρος της χρυσής επένδυσης απεικονίζονται τρία θαυμαστά γεγονότα-θαύματα: η εύρεση της εικόνας από τον βοσκό, το θαύμα της θεραπείας του παραλύτου στις 24 Σεπτεμβρίου (αρχές του 17ου αιώνα) και το θαύμα της διάσωσης του φρουρίου των Κυθήρων από τους κεραυνούς (22 Ιανουαρίου 1829) κατά την διάρκεια της φύλαξης της εικόνας της Παναγίας εντός του φρουρίου του νησιού για τον φόβο των πειρατών που μάστιζαν τότε την Μεσόγειο.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στο στέμμα της Πανσέπτου Εικόνας της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, υπάρχει προσαρμοσμένο «Πολυτιμότατον αδαμαντοκόλλητον εν σχήματι ημισελήνου χρυσούν κόσμημα». Σύμφωνα με όσα ο αείμνηστος Σοφοκλής Καλούτσης, ο υμνογράφος της Μυρτιδιώτισσας διέσωσε , βρισκόταν κάποτε στα Κύθηρα, κάποιος Τούρκος πλούσιος και επιφανής, εγκατεστημένος στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη, ο οποίος ήταν Μωαμεθανός. Κάποια ημέρα παρατήρησε ασυνήθη συγκέντρωση κόσμου, στην πλατεία του Μητροπολιτικού Ναού του Εσταυρωμένου στη Χώρα. Ρώτησε τι συμβαίνει και του είπαν ότι το Νησί μαστίζεται από πολύμηνη ανομβρία και για αυτό θα πραγματοποιηθεί Λιτανεία της Αγίας Εικόνας της Μυρτιδιώτισσας, η οποία είχε ήδη κατέβει από το κάστρο που φυλασσόταν τότε και βρισκότανε μέσα στον Εσταυρωμένο. Όμως ο ουρανός ήταν καταγάλανος και δεν φαινόταν ούτε ίχνος νέφους στον ορίζοντα. Ο Τούρκος εχλεύασε αυτή την ενέργεια γιατί η λογική έλεγε ότι δεν θα φέρει αποτελέσματα. Και ήταν τόσο σίγουρος για αυτό, που δήλωσε ότι εάν μετά την Λιτανεία επακολουθήσει βροχή, θα αφιέρωνε το χρυσό κόσμημα της ημισελήνου που είχε μαζί του, στην Ιερή Εικόνα. Η Λιτανεία έγινε με κατάνυξη και οι Κυθήριοι γονυκλινείς παρακάλεσαν για την λύση της ανομβρίας. Και το θαύμα έγινε. Μόλις η Ιερά Πομπή επέστρεψε στον Ναό, άρχισε να πέφτει ραγδαία βροχή. Ο αλλόθρησκος τήρησε την υπόσχεση του και αφιέρωσε το κόσμημα στην Παναγία. Πότε έγινε αυτό δεν αναφέρεται. Ίσως έγινε πριν το 1837 μ.Χ., γιατί πιθανολογείται ότι ο Σπαθάκης έκανε την την προσαρμογή της ημισελήνου στο στέμα της Παναγίας «Εις αιωνίαν ανάμνησιν του τελεσθέντος θαύματος της λύσεως της ανομβρίας».Πιθανόν λοιπόν η αφιέρωση να είχε προηγηθεί του 1837 μ.Χ.
Η εικόνα της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας συνδέεται άμεσα με πάμπολλα θαύματα στο νησί των Κυθήρων και πολλές τοπικές παραδόσεις και εκκλησιαστικά έθιμα του νησιού συνδέονται με την Παναγία την Μυρτιδιώτισσα, όπως η μεταφορά της εικόνας την Κυριακή της Ορθοδοξίας από τα Μυρτίδια στο κάστρο, την «γύρα» της εικόνας για δεκαπέντε μέρες μετά το Πάσχα στα διάφορα χωριά και πολλά άλλα.
ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ – ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΩΝ ΜΥΡΤΙΔΙΩΝ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ
Στη θέση της εύρεσης ο πτωχός βοσκός έκανε ένα μικρό εκκλησάκι και αφιέρωσε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του στην περιποίησή του.
Μετά τον θάνατο του ευσεβούς βοσκού , την περιποίηση του μικρού ναού της Μυρτιδιώτισσας, ανέλαβε ο μοναχός Λεόντιος ο οποίος με χρηματική βοήθεια Κυθηρίων μεγάλωσε λίγο το αρχικό εκκλησάκι και έκτισε γύρω του μερικά κελιά για την φιλοξενία των προσκυνητών.
Όμως το πλήθος των προσκυνητών από διάφορα μέρη δημιούργησε την ανάγκη ενός μεγάλου ναού. Το δύσκολο έργο της ανέγερσης ξεκίνησε με πολύ ζήλο προσπάθεια και εράνους ο δραστήριος ιερομόναχος Αγαθάγγελος Καλλίγερος το 1841 μΧ και σε 16 χρόνια δημιουργήθηκε ένα υπέροχο συγκρότημα που αποτελείται από μεγαλοπρεπή Ναό (καθολικό), ένα αριστουργηματικό πανύψηλο καμπαναριό και πολλά κελιά φιλοξενίας.
Ο μικρός ναός της εύρεσης βρίσκεται κάτω από τον μεγάλο Ναό , διατηρείται σε άριστη κατάσταση και εκεί φυλάσσεται κατά τους χειμερινούς μήνες (από των Εισοδίων 21/11 έως την Κυριακή της Ορθοδοξίας) η εικόνα της Παναγίας.
Το καθολικό είναι μία τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο κεντρικό κλίτος, νάρθηκα, γυναικωνίτη και διαθέτει μαρμάρινο τέμπλο που φιλοτεχνήθηκε από τηνίους καλλιτέχνες το 1856.
Βόρεια και νότια του καθολικού υπάρχουν αρκετά κελιά στα οποία διαμένουν πιστοί κατά την περίοδο από 1η έως 15η Αυγούστου (δεκαπεντισμός) ενώ στο όλο μοναστηριακό συγκρότημα ανήκει και ναϊδριο της Αγίας Τριάδας των μεταβυζαντινών χρόνων καθώς και το περίτεχνο καμπαναριό ύψους 26 μέτρων ΒΑ του καθολικού.
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Παναγία η Μυρτιδιώτισσα (αφιέρωμα)
της Σοφίας Ντρέκου
Παναγία η Μυρτιδιώτισσα ονομάζεται εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε στα Κύθηρα πιθανώς τον 14ο αιώνα. Έχει το προσωνύμιο Μυρτιδιώτισσα, γιατί αναφέρεται από την παράδοση ότι τη βρήκε ένας βοσκός σε μια τοποθεσία γεμάτη με μυρτιές.
Εμφάνιση εικόνας
Ο βοσκός έπεσε στο έδαφος, γεμάτος δέος, προσευχόμενος προς την Θεοτόκο. Μόλις σηκώθηκε και γύρισε, είδε την εικόνα στα κλαδιά μιας μυρτιάς. Κλαίγοντας από χαρά, έφερε την εικόνα σπίτι του και είπε σε όλους τους φίλους και συγγενείς την ιστορία της ανεύρεσης της εικόνας.
Όταν ξύπνησε την επόμενη ημέρα η εικόνα έλειπε και φοβήθηκε μήπως είχε κλαπεί. Με βαρειά καρδιά γύρισε με τα πρόβατά του στον τόπο της ανεύρεσης, αλλά εκεί είδε πάλι την εικόνα στα κλαδιά της μυρτιάς που την είχε πρωτοβρεί. Δοξάζοντας τον Θεό, την πήρε πάλι σπίτι του, αλλά την νύχτα η εικόνα εξαφανίστηκε όπως και την πρώτη φορά. Όταν η εξαφάνιση και επανεμφάνιση της εικόνας συνέβη και τρίτη φορά, κατάλαβε ότι ήταν θέλημα της Μητέρας του Θεού η εικόνα να παραμείνει εκεί που είχε πρωτοβρεθεί.
Ανέγερση Ναού
Μια μικρή εκκλησία χτίστηκε εκεί που βρέθηκε η εικόνα και ονομάστηκε Μυρτιδιώτισσα. Το κτήριο μεγάλωσε με τα χρόνια και πολλά θαύματα λέγεται πως συνέβησαν εκεί.
Στο τέλος του 16ου αιώνα, ο Θεόδωρος Κουμπριανός, ένας απόγονος του βοσκού που βρήκε την εικόνα, ζούσε στο χωριό Κουσουμάρι. Ήταν παράλυτος, αλλά πίστευε ακράδαντα ότι η Μητέρα του Θεού θα τον θεράπευε. Κάθε χρόνο, στις 24 Σεπτεμβρίου, έστελνε ένα μέλος της οικογένειάς του να ανάψει ένα κερί στην Χάρη της γι'αυτόν. Μια χρονιά ζήτησε να τον πάνε μέχρι την Χάρη της, για να την προσκυνήσει ο ίδιος. Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας, ακούστηκε έντονος θόρυβος από την κατεύθυνση της θάλασσας. Το εκκλησίασμα έτρεξε να φύγει, πιστεύοντας ότι επιτίθονταν πειρατές. Ο παραλυτικός ζήτησε την βοήθεια της Παναγίας και έξαφνα άκουσε μια φωνή από την εικόνα να του λέει να σηκωθεί και να τρέξει να σωθεί. Σηκώθηκε, περπάτησε, σύντομα άρχισε να τρέχει και πρόφτασε τους συγγενείς του, που καταχάρηκαν βλέποντας το θαύμα. Ο θόρυβος δεν προερχόταν από επιδρομή πειρατών και όλοι τότε κατάλαβαν ότι ο θόρυβος ήταν σημείο της Θείας Πρόνοιας, ώστε ο παραλυτικός να μείνει μόνος του στην εκκλησία με την εικόνα. Από τότε η οικογένεια του Κουμπριανού γιόρταζε την ημέρα της γιορτής της Μυρτιδιώτισσας με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε ανάμνηση του θαύματος.
Αλλά και πολλά άλλα θαύματα αποδίδονται στην εικόνα, όπως η προστασία του νησιού από επιδημία πανώλης, η λύση της στειρότητας μιας Εβραίας από την Αλεξάνδρεια και η σωτηρία πολλών ανθρώπων από βέβαιο θάνατο.
Εορτασμός
Η ανεύρεση της εικόνας γιορτάζεται στις 24 Σεπτεμβρίου. Την ίδια ημέρα γιορτάζουν την ονομαστική τους εορτή όσες φέρουν το όνομα Μυρτώ ή Μυρσίνη.
Το όνομα Παναγία η Μυρτιδιώτισσα έχει δοθεί σε αρκετές εκκλησίες στην Ελλάδα. Η παραθαλάσσια Μονή της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας στη Χίο ονομάζεται από τους Χιώτες «Μερσινίδι», από την ονομασία «μυρσίνη» = μυρτιά.
Στα Κύθηρα, στις 24 Σεπτεμβρίου γίνεται πανηγυρικός εορτασμός στη Μονή Μυρτιδίων όπου φυλάσσεται η εικόνα με παρουσία πλήθους κόσμου και από τα Κύθηρα αλλά και από Κυθήριους της Διασποράς[1].
Η Παναγία η Μυρτιδιώτισσα είναι η πολιούχος της Πύλου.
Η λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας στα Κύθηρα είναι παλαιότατο έθιμο. Αναφέρεται εντολή του 1750 του Επισκόπου Κυθήρων Νεοφύτου Λεβούνη (1731-1757) προς τους ιερείς του νησιού να συμμετέχουν σε λιτανείες «...της αγίας εικόνος της Θεοτόκου των Μυρτιδίων εις την νήσον...» καθώς και απόδειξη του 1841 από το βιβλίο εσόδων-εξόδων του ναού του φρουρίου από ελεημοσύνη «...εις τον γύρον της νήσου της Υπεραγίας Θεοτόκου...». Η τακτική λιτάνευση, σύμφωνα με επιστολή του Επισκόπου του Ευγενίου Μαχαιριώτη, μετά το 1841, το Συμβούλιο του νησιού είχε θεσπίσει λιτανεία επτά ημερών ώστε η εικόνα «να περιέλθει διάφορα... χωρία προς ευλογίαν των κατοίκων». Η λιτάνευση είναι έθιμο που συνεχίζεται και σήμερα και λαμβάνει χώρα την περίοδο του Πάσχα, έχοντας τώρα διάρκεια 15 ημερών.[2]
Σύμφωνα με την παράδοση η αυθεντική εικόνα της Θεοτόκου με το Χριστό βρέθηκε από ένα βοσκό σε μια κοιλάδα νοτιοδυτικά του νησιού γεμάτη από μυρτιές, που ονομάζονται «Μυρτίδια», τον 13ο αιώνα μ.Χ. Στην εικόνα αυτή αρχικά «διεκρίνοντο καθαρά τα χαρακτηριστικά μέχρι στέρνων» της Θεομήτορος και του Χριστού, «με την πάροδο του χρόνου όμως απέκτησε σταδιακά το σκούρο χρώμα».
Το πιθανότερο είναι η ιστόρηση της εικόνας αυτής να έγινε από τον Ευαγγελιστή Λουκά (1ος αιώνας μ.Χ.). Στη θέση της «εύρεσης» ο πτωχός βοσκός έκανε ένα μικρό εκκλησάκι και στην περιποίηση του αφιέρωσε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του. Μετά το θάνατο του ευσεβούς βοσκού, την περιποίηση του μικρού Ναού της Μυρτιδιώτισσας ανέλαβε ο Μοναχός Λεόντιος, ο οποίος με χρηματική βοήθεια Κυθηρίων μεγάλωσε λίγο το αρχικό εκκλησάκι και έκτισε γύρω του μερικά κελιά για τη φιλοξενία των προσκυνητών.
Όμως το πλήθος των προσκυνητών που κατέφθαναν από διάφορα μέρη δημιούργησε την ανάγκη ενός μεγάλου Ναού. Το δύσκολο αυτό έργο της ανέγερσης ξεκίνησε με πολύ ζήλο, προσπάθειες και εράνους ο δραστήριος Ιερομόναχος Αγαθάγγελος Καλλίγερος το 1841 μ.Χ. και σε δεκαέξι χρόνια έγινε ένα υπέροχο συγκρότημα που αποτελείται από μεγαλοπρεπή Ναό, ένα αριστουργηματικό πανύψηλο καμπαναριό και πολλά κελιά φιλοξενίας.
Ο μικρός Ναός της «εύρεσης», το Καθολικό, όπως λέγεται, παρέμεινε κάτω από το μεγάλο Ναό, διατηρείται σε άριστη κατάσταση και εκεί φυλάσσεται κατά τους χειμέριους μήνες η εικόνα της Παναγίας που η αγάπη των Κυθηρίων τη φύλαξε μέσα σε μια ολόχρυση επένδυση, αληθινό αριστούργημα φτιαγμένο από τον Κρητικό καλλιτέχνη Νικόλαο Σπιθάκη το 1827 μ.Χ.
Στο κάτω μέρος της χρυσής επένδυσης απεικονίζονται τρία θαύματα: το θαύμα της εύρεσης της εικόνας από το βοσκό, το θαύμα της θεραπείας του Παραλύτου στις 24 Σεπτεμβρίου (αρχές του 17ου αιώνα) και το θαύμα της διάσωσης του φρουρίου των Κυθήρων από τους κεραυνούς (22 Ιανουαρίου 1829) κατά τη διάρκεια της φύλαξης της εικόνας της Παναγίας εντός του φρουρίου για το φόβο των πειρατών που μάστιζαν τη Μεσόγειο.
Ο Ιερός Ναός εορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου, ημέρα εορτασμού του θαύματος της θεραπείας του παραλύτου. Στον Ιερό Ναό υπάρχουν δύο παρεκκλήσια, το ένα αριστερά του Τέμπλου, αφιερωμένο στην Οσιοπαρθενομάρτυρα Ελέσα και το άλλο δεξιά στον Όσιο Θεόδωρο.
Αξίζει να επισημάνουμε ότι στο στέμμα της Πανσέπτου Εικόνας της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, υπάρχει προσαρμοσμένο «Πολυτιμότατον αδαμαντοκόλλητον εν σχήματι ημισελήνου χρυσούν κόσμημα». Ας θυμηθούμε την ιστορία του:
Σύμφωνα με όσα ο αείμνηστος Σοφοκλής Καλούτσης, ο υμνογράφος της Μυρτιδιώτισσας διέσωσε (ακολουθία Μυρτιδιωτίσσης, έκδοσις 5η, σελ. 149), βρισκόταν κάποτε στα Κύθηρα, κάποιος Τούρκος πλούσιος και επιφανής, εγκατεστημένος στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη, ο οποίος ήταν Μωαμεθανός.
Κάποια ημέρα παρατήρησε ασυνήθη συγκέντρωση κόσμου, στην πλατεία του Μητροπολιτικού Ναού του Εστευρωμένου στη Χώρα.
Ρώτησε τι συμβαίνει και του είπαν ότι το Νησί μαστίζεται από πολύμηνη ανομβρία και για αυτό θα πραγματοποιηθεί Λιτανεία της Αγίας Εικόνας της Μυρτιδιώτισσας, η οποία είχε ήδη κατέβει από το κάστρο που φυλασσόταν τότε και βρισκότανε μέσα στον Εσταυρωμένο.
Όμως ο ουρανός ήταν καταγάλανος και δεν φαινόταν ούτε ίχνος νέφους στον ορίζοντα.
Ο Τούρκος εχλεύασε αυτή την ενέργεια γιατί η λογική έλεγε ότι δεν θα φέρει αποτελέσματα. Και ήταν τόσο σίγουρος για αυτό, που δήλωσε ότι εάν μετά την Λιτανεία επακολουθήσει βροχή, θα αφιέρωνε το χρυσό κόσμημα της ημισελήνου που είχε μαζί του, στην Ιερή Εικόνα.
Η Λιτανεία έγινε με κατάνυξη και οι Κυθήριοι γονυκλινείς παρακάλεσαν για την λύση της ανομβρίας. Και το θαύμα έγινε. Μόλις η Ιερά Πομπή επέστρεψε στον Ναό, άρχισε να πέφτει ραγδαία βροχή.
Ο αλλόθρησκος τήρησε την υπόσχεση του και αφιέρωσε το κόσμημα στην Παναγία.
Πότε έγινε αυτό δεν αναφέρεται. Ίσως έγινε πριν το 1837 μ.Χ. Τότε έγινε η χρυσή επένδυση της Εικόνας από τον Καλλιτέχνη Νικόλαο Σπιθάκη και μάλλον αυτός έκανε την προσαρμογή της ημισελήνου στο στέμμα της Παναγίας «Εις αιωνίαν ανάμνησιν του τελεσθέντος θαύματος της λύσεως της ανομβρίας».
Πιθανόν λοιπόν η αφιέρωση να είχε προηγηθεί του 1837 μ.Χ.
- Αυτό το θαύμα της Παναγίας μας, ενέπνευσε τον Υμνογράφο αείμνηστο Σοφοκλή Καλούτση και αφιέρωσε ολόκληρον οίκον στους χαιρετισμούς της Μυρτιδιώτισσας, για να εξυμνήσει.
*Οἱ ὕμνοι οὗτοι, συντεθέντες χάριτι Θείᾳ καί εὐδοκίᾳ τῆς Παναχράντου διά τήν προστασίαν τοῦ λαοῦ ἐκ τῆς φοβερᾶς τοῦ σεισμοῦ ἀπειλῆς καί λοιπῶν κινδύνων, ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Κυθήρων Σεραφείμ (Ἰούνιος 2006), ψάλλονται μετά τά Μεγαλυνάρια τῆς Ἱερᾶς Παρακλήσεως καί κατά τάς ἱεράς λιτανεύσεις τῆς ἁγίας Εἰκόνος τῆς Μυρτιδιωτίσσης.
Υμνολογικά
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε: Ὡς κρήνη ἀκένωτος, τῶν παρὰ σοῖ ἀγαθῶν, Εἰκών σου ἡ πάνσεπτος, τοὶς Κυθηρίοις Ἁγνή, ἐδόθη κραυγάζουσι, χαῖρε ἡ προστασία, πάντων τῶν δεομένων χαῖρε ἡ σωτηρία, τῶν τιμώντων σὲ πόθω, χαῖρε ἡ τῷ παραλύτῳ, τὴν ἴασιν βραβεύουσα.
Κοντάκιον Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ: Τῇ Θεοτόκῳ οἱ πιστοὶ νῦν προσπελάσωμεν Ὡς χορηγούσῃ δαψιλῶς πᾶσιν ἰάματα, Ἀναμέλποντες ἐφύμνια μετὰ πόθου. Ἀλλ’ ὡς ἤγειρας παράλυτον, Θεόνυμφε, Ἀπὸ πάσης ἡμᾶς ῥῦσαι περιστάσεως Τοὺς σοὶ κράζοντας· χαῖρε δόξα παγκόσμιος.
Κάθισμα Ἦχος δ'. Κατεπλάγη Ἰωσήφ. Τῆς α' Στιχολογίας: Δεῦτε πάντες οἱ πιστοί, δεῦτε θεάσασθε θερμῶς θαῦμα παράδοξον καί γάρ, σήμερον ἔλαμψεν ἡμῖν, ἐν τῇ πανσέπτῳ καί τεσσαρακονθημέρῳ ἡμέρᾳ τῆς ἁγνῆς θείας κοιμήσεως, ἐν ᾗ λαμπρῶς τελοῦμεν τήν πανήγυριν, πᾶς ὁ λαός καί παῖδες τῶν Κυθηραίων· καί γάρ Παράλυτον ἤγειρεν ἡ Θεοτόκος, ἐν τῷ ἁγίῳ τῶν Μυρτιδίων Ναῷ αὐτῆς.
Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος πλ. δ'. Τό προσταχθέν. Τῆς β' Στιχολογίας: Τῶν Ὀρθοδόξων ὁ πιστός σύλλογος θεῖος ἐν τῷ πανσέπτῳ σου Ναῷ, Κόρη πανάχραντε, μετά πόθου προθύμως νῦν προσπελάζων, Παρθένε Μήτηρ Κυρίου κράζει θερμῶς. Ἐν ὥρᾳ τῆς καταδίκης τε καί ὀργῆς, τῆς μελλούσης Κολάσεως, λύτρωσαι πάντας τούς πιστούς, καί σωτηρίαν δώρησαι τοῖς πιστῶς προσκυνοῦσί σε.
Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος δ'. Κατεπλάγη Ἰωσήφ: Κατεπλάγη εὐλαβῶς, τῶν Κυθηραίων ὁ λαός καί ἐλάμβανεν εἰς νοῦν, τῶν ἀκενώτων δωρεῶν, πηγήν σε εἶναι, Θεόνυμφε καί Παρθένε, ἄνανδρον, Παρθένον καί πανέντιμον, πύλην κεκλεισμένην Θεοῦ ἡμῶν καί ἱερόν παλάτιον τοῦ Λόγου καί πλάστου Πατρός τοῦ ὑψίστου, τοῦ γεννηθέντος σπέρματος δίχα, ἐκ τῆς νηδύος σοῦ τῆς θεόπαιδος.
Ὁ Οἶκος: Ἄγγελοι ἀοράτως, καί βροτῶν πᾶσα φύσις, συμφώνως ἀνυμνήσωμεν πάντες, τήν πανθαύμαστον Θεοτόκον ἁγνήν· πολλῶν γάρ θαυμάτων αὐτουργός πέφηνε, καί ταύτην χαρμοσύνως εὐφημήσωμεν, πιστῶς βοῶντες.
Χαῖρε Παρθένε Μῆτερ Κυρίου.
Χαῖρε ἀρχή Μυστηρίου θείου.
Χαῖρε ἀνομβρίας αὐχμόν καταπαύουσα.
Χαῖρε ἐναντίους ἐχθρούς καταθραύουσα.
Χαῖρε ὅτι τόν παράλυτον καθυγείωσας λαμπρῶς.
Χαῖρε ὅτι τῶν προσφύγων σου προστατεύεις ἐναργῶς.
Χαῖρε ὅτι τῶν Κυθηραίων πέλεις καύχημα πάντων.
Χαῖρε παντός τοῦ κόσμου ὑπερμέγιστον θάμβος.
Χαῖρε δι’ ἧς ἡ χαρά ἐπέλαμψε.
Χαῖρε δι’ ἧς ἡ λύπη κατέπαυσε.
Χαῖρε ἁγνή ἀσθενῶν ἰατρεία.
Χαῖρε πάντων τῶν πιστῶν σωτηρία.
Χαῖρε δόξα παγκόσμιος.
Μεγαλυνάριον: Ὤφθης τῶν Κυθήρων καταφυγή, ἐξαιρέτῳ τρόπῳ, ἀναβλύζουσα ἐν αὐτοῖς, ἐκ τῆς σῆς Εἰκόνος, προνοίας σου τὰ ῥεῖθρα, ὦ Κεχαριτωμένη· διὸ ὑμνοῦμέν σε.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον: Χαίροις, τῶν Κυθήρων ἡ ἀρωγός καί καύχημα μέγα καί γλυκεῖα καταφυγή. Χαίροις, Ὀρθοδόξων ταχεῖα προστασία, εὐλογημένη Κόρη Μυρτιδιώτισσα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον: Πάλαι ὡς ἀνεῦρε τῆ Σῆ ὀμφῆ, ἐν κλάδοις μυρσίνης τήν Εἰκόνα Σου τήν σεπτήν ὁ ποιμήν, Παρθένε, ἐν εὐφροσύνῃ θείᾳ, αὐτήν Μυρτιδιώτισσαν ἐπωνόμασε.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον: Νόσους θεραπεύεις τάς χαλεπάς, κεραυνούς διώκεις, ἀνομβρίαν λύεις δεινήν, ὡς ὄντως μεγίστη ἡ δόξα καί ἡ χάρις καί ἡ σεπτή Σου κλῆσις, Μυρτιδιώτισσα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον: Ὤφθη ἰατρεῖον πνευματικόν, ὁ ἐν Μυρτιδίοις θεῖος οἶκός Σου καί σεπτός, ψυχῶν γάρ ἰᾶται καί τῶν σωμάτων πάθη, τῆ Σῆ ἐπιστασίᾳ, Μυρτιδιώτισσα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον: Ἅπαντας προφθάνεις ὡς συμπαθής, τούς ἐν τοῖς κινδύνοις καί τούς πέλας καί τούς μακράν καί τούτοις παρέχεις βοήθειαν ταχεῖαν, ὑμνοῦντας Σου τήν χάριν, Μυρτιδιώτισσα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον: Τούς ἐξαιτουμένους ἀπό ψυχῆς, τῆς Σῆς Θεοτόκε, ἀντιλήψεως τήν ἰσχύν, σῶζε πάσης βλάβης καί πάσης δυσχερείας, ὡς Μήτηρ τοῦ ἐλέους, Μυρτιδιώτισσα.
Το Ιερό Προσκύνημα Παναγίας Μυρτιδιώτισσας είναι η έδρα του σπουδαιότερου κειμήλιου της κυθηραϊκής παράδοσης και κληρονομιάς. Εδώ βρέθηκε και φυλάσσεται η ιερά και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που αποκλήθηκε Μυρτιδιώτισσα λόγω της κατάφυτης από μυρτιές περιοχής και είναι το σύμβολο της ορθόδοξης πίστης χιλιάδων Κυθηρίων. Η εικόνα της Μυρτιδιώτισσας απολαμβάνει μεγίστης τιμής και ευλάβειας από τους κατοίκους αλλά και από τους αποδημούς και όλη την Ελλάδα.
1. Εμμανουήλ Π. Καλλίγερος, Συνοπτική Ιστορία των Κυθήρων, Εδώ γεννήθηκε η Αφροδίτη, 4η έκδοση, Αθήνα, 2008, Εκδόσεις Κυθηραϊκά, σελ. 203
2. Το προσκύνημα των Μυρτιδίων, Ελένη Χάρου-Κορωναίου, Κυθηραϊκός Σύνδεσμος Αθηνών, Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 2007, σελ. 115-123
3. Τσολακίδης Χρήστος, "Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας", Χ.Δ. Τσολακίδης, Αθήνα 2001.
4. Υμνολογικά: www.synaxaristis - ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ
5. Κύθηρα - Visit Kythera - Ναοί και Μοναστήρια - Παναγία Μυρτιδιώτισσα
Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr
Σχόλια